El, Parmak ve Kol Kopmaları / Replantasyon

Uzuv kayıpları genellikle ağır kazalar sonucu meydana gelmektedir. Nadiren de olsa kopan uzuv yerine dikilebilmekte ve hasta için tüm koşullar doğru olarak yerine getirildiği taktirde hayatına tam ve bütün olarak devam edebilmektedir. Neden nadiren diyorum çünkü uzuv kopmalarında, parmak, el ve kol başta olmak üzere yerine uygun bir şekilde takılabilmesinin yani tıbbi deyimiyle başarılı bir replantasyonun bir çok parametreye bağlı olduğunu da bilmek gerekir. Öncelikle kopan parçanın kaza yerinden ameliyatın yapılacağı merkeze uygun bir şekilde taşınıp getirilmesi şarttır. Kopan parça nemli temiz bir beze sarılıp bir torbaya konur. Ağzı bağlanan bu torbanın içi buz dolu başka bir kutuya veya torbaya konulup soğuk bir ortamda taşınması çok önemlidir. Kopan uzuv asla buzla direk temas etmemeli, donması durumunda ameliyatın yapılamayacağı bilinmelidir.

Ameliyat Öncesi :

Ameliyat öncesi doktorunuz yaralanan elinizi ve kopan uzvu dikkatli bir şekilde muayene eder. Gerekirse ileri tetkik isteyerek dokuların ne kadar zarar gördüğü tespit edilmeye çalışılır.

Ameliyat:

Yaralanmanın giyotinde kesilmiş gibi olması kopan parçanın yerine takılması ameliyatının başarısını ve uzvun yaşama şansını yükselteceği gibi; kopmanın parçalanarak meydana gelmesi, dokuların ezilip zarar görmüş olması ise naklin başarı düzeyini bir o kadar düşürmektedir. Ameliyat sırasında doktor en doğru adaptasyonu uygulama veya vücudun başka bir yerinden tendon/kas, damar/sinir transferi yapma yoluna gidebilir.

İyileşme:

İlk bir kaç hafta ağrı normaldir. İlaçlarla kontrol altında tutulur. Tüm dokular zarar gördüğü ve tamir edildiği için iyileşme süreci uzun ve meşakkatlidir. Bu süre içerisinde hissizlik, ağrı, elektriklenme, donukluk gibi hissiyatlar normaldir. Sinir iyileşmesi bir yıla yakın bir zaman alabilir. Replantasyon sonrası dönemde hastanın sigara içmemesi çok önemlidir. Sigara kılcal damarların büzüşmesine sebebiyet vermekte bu da iyileşmeyi son derece olumsuz etkilemektedir.

Fizik Tedavi:

Fizik tedavi ve rehabilitasyon bir çok el rahatsızlıklarının gerek ameliyat öncesi, gerekse ameliyat sonrası olmazsa olmaz bir parçası olma yanında replantasyon sonrası şarttır. Konusunda uzman bir fizik tedavi doktorunun belirleyeceği bir çalışma programıyla, uzman fizyoterapistler tarafından tedaviniz yapılır. Elinizin veya parmaklarınızın operasyon sonrası eski haline dönebilmesi ancak bu şekilde mümkündür. Aksi taktirde görüntüsel olarak var olan uzvunuz işlev göremeyebilir. Fizik tedaviyle hem elinizin ve parmaklarınızın fonksiyonel olarak işlevselliği artar hem de gücünüz yerine gelir. Terapi sonrası doktorunuzun uygun gördüğü kremler destekleyici tedavi yöntemi olarak sürülebilir.

Protez:

Tüm uğraşlara rağmen uzuv kurtarılamazsa o zaman protezler gündeme gelir. Günümüzde oldukça iyi yapılan, estetik ve teknolojik protezler mevcuttur. Hastanın durumuna en uygun protez seçilir ve hasta hayatına bu şekilde devam eder.

Prof. Dr. Eftal Güdemez

Ortopedi ve Travmatoloji

El Cerrahisive Mikrocerrahi